Zijn Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS) legaal?

Ja in theorie is op dit moment gebruik, bezit, handel en productie van NPS legaal.

Meer details

Wat zijn NPS?

NPS worden ook wel research chemicals, designer drugs, RC’s of legal highs genoemd. Het gaat om stoffen met een psychoactieve werking die pas recentelijk als drug op de gebruikersmarkt worden aangeboden en/of gebruikt. Het kan gaan om een stof die al lang geleden voor het eerst is gesynthetiseerd en nu (voor het eerst) op de drugsmarkt verschijnt, maar ook om stoffen die pas onlangs zijn ontwikkeld. Voorbeelden zijn: 3-MMC, 6-APB (ookwel Benzofury genoemd), 1P-LSD, 2C-B en pyrazolam. De meeste stoffen verdwijnen weer snel van de markt, maar sommigen zijn ‘blijvertjes’, zoals 4-fluoramfetamine (4-FA). 4FA is inmiddels per 25 mei 2017 op de Opiumlijst geplaatst. In tegenstelling tot sommige andere landen lijkt het gebruik van NPS in Nederland gering.

Opiumwet
In Nederland is er de Opiumwet die bepaalt welke drugs verboden zijn. Formeel vallen onder NPS alleen die stoffen die niet onder het regime van de Opiumwet vallen. Staat een middel niet expliciet op lijst 1 of 2 genoemd, dan zijn er een aantal andere wetten die van toepassing kunnen zijn.

Geneesmiddelenwet
Tot een tijd terug was de Geneesmiddelenwet van toepassing. Maar in juli 2014 heeft het Europese hof bepaald dat de Geneesmiddelenwet alleen gebruikt mag worden bij stoffen die ook werkelijk genezen of een positief effect hebben op fysiologische functies. Omdat er geen reden is te veronderstellen dat NPS een genezende werking hebben mag de Geneesmiddelenwet sinds juli 2014 niet langer worden toegepast op NPS.

Warenwet
De warenwet gaat over voedingsmiddelen en verwante producten. Als iets verkocht wordt als cd-reiniger of plantenvoeding of ‘niet voor menselijke consumptie’ is het maar de vraag of het onder de Warenwet zal vallen, de stoffen worden immers niet aangeboden om voor consumptie te worden gebruikt. In principe kan een stof onder de Warenwet vallen als het bij consumptie gezondheidsschade tot gevolg heeft. De naleving van de Warenwet gebeurt door de Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Ook bestaat er een wet voor kruidenpreparaten. Maar dan moet er sprake zijn van een kruidenpreparaat. Dit kan bijvoorbeeld zijn als synthetische cannabinoïden op kruiden gespoten worden die genoemd worden in deze wet.

Om handelaren aan te pakken zijn er wettelijk gezien nog een paar mogelijkheden. Voor gebruikers gelden die wetten niet in Nederland. Dus kunnen gebruikers op dit moment niet vervolgd worden voor het (ver)kopen van NPS, maar het is een grijs gebied. Gebruikers van NPS kunnen er niet van uit gaan dat ze hoe dan ook veilig zijn voor aanhoudingen, verdenkingen en andere problemen. Als men bijvoorbeeld naar een festival gaat en er wordt een zakje met wit poeder aangetroffen, dan is dat natuurlijk wel erg verdacht voor de beveiliger. Ze zullen er van uitgaan dat het illegaal is en daar naar handelen met alle gevolgen van dien (toegang ontzeggen, de politie kan erbij gehaald worden etc.).

NPS naar lijst I
Daarnaast worden er geregeld NPS op de Opiumlijst geplaatst. Op 1 juli 2015 zijn bijvoorbeeld 251-NBOMe, 4-4’DMAR, 5-IT, AH-7921, MDPV, methoxetamine en MT-45 op lijst I geplaatst. En in 2017 4-FA, 25B-NBOMe, 25C-NBOMe, JWH-018, AM-2201 en methylone op de Opiumwet geplaatst.
In de toekomst zullen mogelijk andere NPS onder de Opiumwet gaan vallen. Op Europees niveau wordt bekeken of het mogelijk is om hele stoffengroepen te verbieden. Dat stuit echter nog op een hoop praktische problemen met bijvoorbeeld farmaceutische en chemische bedrijven die bepaalde stoffen gebruiken of leveren die in dat geval verwant kunnen zijn aan verboden drugs.

Samenvattend zou je kunnen zeggen dat op dit moment gebruik, bezit, handel en productie van NPS legaal is.

Bronnen:

Openbaar Ministerie
InfoCuria – Case-law of the Court of Justice
Drugsinfoteam
Uitspraak Europese Hof 10 juli 2014